بخساد

گیلکی گویشی تفاوتان
(فارسی: مال کجا هستی؟/ اهل کجا هستی؟»)

فؤمن: کأیأ شین ایسی؟»
أسسؤنه: کؤره شی ایسی؟»
کلأچئه: کویه شی هیسی؟»
چابؤک: کوجارِ شی هسی؟»
دوهزار: کمین جارِ شنی هسّی؟»
الموت: کجه شینی هسی؟»
هزارجریب: کاجه شه هستی؟» 
 
فشرده حالتان:
(فارسی: مال کجایی؟/ اهل کجایی؟)
آمل: کجه شنی؟»
قاسم‌آباد: کوجه شئی؟»
رشت: کؤیه شینی؟»
@gilaki_learning‌

گیلکی شناسهٰ‌ن:

اول شخص مفرد
من بیدارمه /bidār əmə/
 ”   بیدارم /bidār əm/
 ”   بیدارؤم /bidār om/
 ”   ویشارمه /viār əmə/

دوم شخص مفرد
تو بیداری /bidār i/
 ”  ویشاری /viar i/

سوم شخص مفرد
اون بیدارؤ /bidār o/
  ”   بیداره /bidār ə/
  ”   ویشاره /viār ə/

اول شخص جمع
اما بیداریمی /bidār imi/
 ”   بیداریم /bidār im/
 ”   ویشارمی /viār əmi/

دوم شخص جمع
شوما بیداریدی /bidār idi/
   ”     بیداردی /bidār ədi/
   ”     بیدارید /bidār id/
   ”     بیدارین /bidār in/
   ”     ویشارنی /viār əni/

سوم شخص جمع
اوشان بیداریدید /bidār idid/
     ”     بیداریدی /bidār idi/
     ”     بیدارید /bidār id/
     ”     بیدارده /bidār ədə/
     ”     بیدارد /bidār əd/
     ”     بیدارن /bidār ən/
     ”     بیدارؤن /bidār on/
     ”     ویشارنه /viār ənə/

گیلکی گۊیشان ٚمئن:
اشرف: سنؤ
سوادکۊ: هسنۊ
اشکور: سیناو
لاجؤن: سینؤ
سنگر: سیناب

  دئباری زوانان ٚدل:
سانسکریت: sna (حمام گۊدن)
اوستایی : sna (شۊردن)
اشکانی پهلوی: snazh 
ساسانی پهلوی: shnaz
اولیه هندؤارۊپایی: sna*

ایمرۊجی هندؤارۊپایی زوانان ٚدل:
کۊردی: سناؤ
فارسی: شنا
ایرلندی: snámh
 

 چندته اصطلاح گیلان ٚ گیلکی دل که بۊرمه» مفهۊم ٚ وأسه استفاده بۊنن:

اۊشماره | اۊرۊشواره (اِ.)
(فارسی: شیون ؤ ناله کردن)
جۊمله دل:
➖ زنهٰ‌کان قبر ٚ سر اۊشماره گۊدن.
(=زن‌ها بر رۊی قبر ناله می‌کردن.)

فنار فنار (ق.)
(فارسی: گریه زاری کردن)
جۊمله دل:
➖ وچهٰ‌کان فنار فنار بۊرمه گۊدن.
(=بچه‌ها زار زار گریه می‌کردن.)

ونگ (اِ.)
(فارسی: با صدای بلند گریه کردن)
جۊمله دل:
➖ زأک ٚ مۊرسؤن ونگ زئن.
(=مثل بچه‌ها شیون می‌زدن.)

 چندته پیشوندی فعل گیلان ٚ گیلکی دل که فرار» ٚ مفهۊم ٚ وأسه استفاده بۊنن:

درشؤؤن/ درشۊ
(فارسی: دررفتن)
جۊمله دل:
➖ أمی همسئه وچه پۊلیس ٚ دس درشؤ.
(=پسر همسایه‌مۊن از دست پلیس دررفت.)

ویرۋتن (بۊرۊتن)/ ویرۋج
(فارسی: گریختن)
جۊمله دل:
➖ همسئه وچه تا پۊلیس' بئدئه ویرۋت .
(=پسر همسایه تا پلیسؤ دید گریخت.)

جیویشتن/ جیویز
(فارسی: فرار کردن)
جۊمله دل:
➖ زای بۊم ای‌وار مدرسه جا جیویشته بۊم!
(=بچه بۊدم یه‌بار از مدرسه فرار کرده بۊدم.)

فؤشتن/ فؤز
(فارسی: فرار [عاشقانه] کردن)
جۊمله دل:
➖ لاکۊ فؤشته!
(=دختر [با پسری که دۊستش داشت] فرار کرده!)

 نیشتن» ؤ دؤبؤن» گیلکی دل جاگلف زیوسن» معنی دنن ؤ اینگیلیسی Live» ٚ مفهۊم' رسأنن:

چندته مثال:
تی پسر کۊیه نیشته؟
تی پسر کۊیه دره؟
Where does your son live?
(=تی پسر کۊیه زیندگی کۊنه؟)

مأمد کانادا نیشته.
مأمد کانادا دره.
Mamad lives in Canada.
(=مأمد کانادا زیندگی کۊنه.)

مأمد پیشتر فرانسه نیشت، ایسه کانادا نیشته.
مأمد پیشتر فرانسه دؤبؤ، ایسه کانادا دره.
Mamad used to live in France, now he lives in Canada.
(=مأمد پیشتر فرانسه زیندگی گۊد، ایسه کانادا زیندگی کۊنه.)

نیشتن» ٚ فعل گیلکی دل، هۊ فارسی نشستن» ٚ هم‌ارز هیسه ؤ "مأمد کانادا نیشته" فارسی دل واجه‌وری "محمد کانادا نشسته" وگردأنئه بۊنه.
ای آخری بؤگۊته جۊمله' شأنه مضارع حالت ٚ مئن أنی گیلکی دل واگؤئه گۊتن: مأمد کانادا نیشینه».